Bir ülkenin en önemli ekonomik göstergelerinden biri ihracat ve ithalat rakamları arasındaki dış ticaret dengesidir. Bu dengenin ihracat lehinde olması ekonomik yönden refah seviyesinin artmasına neden olur.

2018 yılı verilerine bakıldığında Türkiye’nin dış ticaret dengesi yaklaşık 55 milyon ABD doları (*) hacminde negatif yöndedir. Bu veri, ihraç ettiğimiz ürünlerden daha fazlasını yurtdışından ithal ettiğimiz anlamına gelmektedir. Bu nedenle özellikle hammaddesi yerli olan tarım ürünlerinin ihracatının desteklenmesi ve artması ülkemizdeki refah seviyesinin artması açısından büyük önem taşımaktadır.

Zeytinyağı ihracatı genel olarak üç ana kategoride incelenebilir:

Bu ihracat kategorilerinin hepsinin kendi içerisinde dinamikleri, riskleri ve avantajları mevcut olmakla birlikte ülke ekonomisi açısından en değerlisi şüphesiz Türkiye’de tescilli markalı ambalajlı zeytinyağı ihracatıdır. Bunun en önemli nedeni birim başına en yüksek değerden satış yapılabilmesidir. Ayrıca marka ve markaya yönelik pazarlama stratejileri ile rekoltenin düşük olduğu dönemlerde de satışın sürekliliğinin sağlanabilmesi mümkündür.

Markalı ve ambalajlı zeytinyağı ihracatının diğer bir avantajı da ülkemizin tanıtılmasına faydası olduğu kadar Türk Malı Zeytinyağı ürünlerinin dünya çağında bilinirliğini artırmasıdır. Zeytin ağacının ana vatanı Türkiye olmakla birlikte pek çok dünya vatandaşı ülkemizde zeytin ağacı olduğunu dahi bilmemektedir.

Markalı ihracatta dikkat edilmesi gereken başlıca konular, hedef ülke ve pazardaki tüketim alışkanlıklarına yönelik ambalaj seçimi, hedef ülke mevzuatlarına uygun etiket içeriklerinin düzenlenmesi ve zeytinyağının uluslararası standartlara uygun kalitede üretilmesidir. Bununla beraber ürün numuneleri akredite laboratuvarlarda analiz edilmeli ve ürün spesifikasyonları ithalatçı firma ile yapılan satış sözleşmelerinde de belirtilmelidir.

İhracat pazarlarındaki tüketicilerin ambalaj tercihlerine birkaç örnek vermek gerekirse Almanya’nın kuzey bölgelerinde daha çok teneke ambalajlı ürün tercih edilirken, güney bölgelerde cam şişe tercih edilmektedir. Kuzey Amerika pazarında koyu renkli cam ambalajlı ürünler daha çok talep görürken, İngiltere’de restoran ve otellerin mutfağında cam ve teneke ürün bulundurulması uygulanan iş sağlığı standartları gereği problem oluşturabilmektedir. Avustralya’da şehir dışında yaşayan nüfusun fazla olmasının yanında ev ve alışveriş noktaları arasındaki mesafelerin uzak olmasından dolayı 4 litre ve daha büyük ambalajlar daha çok talep edilmektedir.

Markalı ihracatta önemli konulardan birisi de hedef ülkede markayı temsil edecek bayi veya distribütör (dağıtımcı) seçimine özen gösterilmesidir. Ambalajlı zeytinyağı ürünleri gıda ürünleri depolama şartlarına haiz depolarda uygun ortam sıcaklığında saklanmalıdır. Bu kriterlere uygun depolama sistemlerine sahip bayiler veya dağıtımcılar ile çalışılması her zaman avantajlıdır. Aynı zamanda marka ile ilgili oluşabilecek tüketici şikayeti gibi ciddi konuların takibinin de ilgili bayi veya dağıtımcı tarafından takip edilebilmesi önemlidir. Bu nedenle bayi/dağıtımcı bölgelerine sık seyahat yapılmalı ve ürünlerin durumu satış noktalarında incelenmelidir. Bu seyahatler ile ilgili de devlet teşvikleri mevcuttur. İhracatçı birlikleri teşvikler konusunda ihracatçı firmalara gerekli desteği ve bilgiyi vermektedir. Markayı korumaya almak açısından markalı zeytinyağı ihracatı öncesinde hedef ülkede markanın tescil durumunun araştırılması büyük önem taşımaktadır. İhracat yapılacak ülkede marka ve logo mutlaka tescil edilmelidir. Bununla ilgili olarak ülkemizdeki konusunda uzmanlaşmış marka ve patent firmalarından destek alınabilir.